Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, Türk tarihine yön veren büyük devlet adamı Mustafa Kemal Atatürk’ün, eylemlerinin altyapısında hiç şüphesiz okuduğu kitapların etkisi büyüktür.
Bir ülkenin sadece savaşılarak inşaa edilmeyeceğini bilen Mustafa Kemal “Eğer kitap okumasaydım, bu yaptıklarımın hiçbirini yapamazdım” demiştir. Meclis açılmadan önce Yunus Nadi ve Ziya Gökalp’in yardımıyla Maarif Kütüphane’sinin temellerini atmıştır.
En çok Türk ve İslam tarihi kitaplarını okumayı sevse de, coğrafya, sosyoloji, hukuk gibi konusu sosyal bilimler olan kitapları okumaya özen gösterir, yabancı gazeteleri okuyarak dünyadan haberdar olmaya çalışırdı.
Asker disiplinini özel hayatına da yansıtır, kitaplarının yerinin değiştirilmesinden hoşlanmaz, daima masa başında okur, bazı satırların altını kırmızı ve mavi kalemle işaretler, kurşun kalemle kağıda notlar alırdı.
Savaş zamanı bile okumayı sürdüren Mustafa Kemal’in Manevi kızı Afet İnan onun kitaplarla olan ilişkisini şöyle anlatır “Atatürk’ün entellektüel bir hayatı daima mevcut olmuştur. Zevk için okumuş, bilgi edinmek için okumuş ve nihayet siyasi nutuklarına ve yazılarına kaynak olması için okumuştur. Velhasıl, kitap hangi yönde, konuda olursa olsun, Atatürk’ün fikir hayatı için değerli bir varlık mahiyetinde idi. Atatürk’ün hayatında iyi ve öğretici kitabın yeri daima büyük olmuştur.”
Bir kitabı sevdiği zaman ara vermeden okuyan veya çok az ara vererek okuyan Mustafa Kemal, emrindeki askerlere başucu kitabı olarak bilinen Çalıkuşu hakkında şunları söyler “Biliyor musunuz, gece Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanını okumaya başladım. Çok beğendim. Geç kalınmış Anadolu’yu, genç bir hanım öğretmenin yaşadığı zorlukları ne güzel anlatmış. Bitirince İsmet’e vereceğim. Sonra da sizler okuyun”.
Finlandiya’nın bağımsızlık mücadelesinin anlatıldığı, Grigory Petrov’un Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabının askeri okullarda okutulmasını tavsiye etmiştir.